Veel dieren die in mijn praktijk zijn aanbeland hebben angstproblemen. Deze zijn vaak prima op te lossen met Bach Bloesemtherapie. Maar naast Bach Bloesemtherapie past ook heel vaak een andere handelwijze van de eigenaar.

Omdat het probleem zo vaak voorkomt, en ik in mijn visie op dit probleem tot nu toe de enige (gedragstherapeut) lijk te zijn die er zo over denkt čn omdat mijn adviezen al jaren blijken te werken, vermeld ik ze uiteindelijk toch maar op het internet. Ik hoop dat veel mensen dit lezen en dat nog meer mensen hun gedrag betreft angst bij dieren zullen aanpassen.

Het meest gehoorde verhaal in de praktijk is dat van de onbegrepen hond. Dat komt omdat de meeste eigentijdse hondeneigenaren cursussen volgen. Katteneigenaren doen dat niet, hetzelfde geldt voor eigenaren van de meeste andere huisdieren. Toch is het volgende voorbeeld ook voor hen bedoeld, zelfs voor iedereen die dieren houdt. Op les krijgt de hondenbaas vrijwel altijd hetzelfde advies: “Als je hond angstig is, negeer hem dan. Als je reageert op zijn angst door hem te troosten, aai je de angst er juist in!”

Oh, wat jammer. Wat kortzichtig! Een dier is geen machine. Een dier is een wezen van vlees en bloed met gevoel. Pas op het dier de juiste trainingstechnieken toe en je krijgt het voorspelbare x of y aan resultaat. Mooi niet dus! Trainen, opvoeden, omgaan met dieren…. Het is allemaal een interactief proces, waarbij de handeling van de baas gevolgd wordt door een reactie van het dier čn andersom. Als je dan als baas enkel de ‘gebruiksaanwijzing’ gebaseerd op trainingstechniek A of B gebruikt, valt jouw hond (of kat, paard, papegaai) flink buiten de boot.

Wij houden dieren. Wij houden van dieren. Wij houden dieren omdat wij van dieren houden. Wat willen we met een dier? Een band. Een relatie.

Stel je het volgende voor: je hebt een relatie met de man of vrouw van jouw dromen. Op een dag maak je iets mee wat voor jou enorm beangstigend is. Zodra je je partner ziet vertel je hem of haar van jouw angst. Je probeert de ander deelgenoot te maken van jouw diepste gevoelens van dat moment. Je verwacht een luisterend oor, begrip. Misschien zelfs een oplossing. Stel je voor dat je partner niet reageert. Gewoon helemaal NIET reageert op jouw verhaal. Hij/zij vraagt doodleuk: Wat eten we vanavond? OF: je partner past trainingstechniek C toe: Oh schat! Wat denk je van een fles champagne! Kijk es….! Hmmm lekker he…..

Ja, lach maar… het is onzinnig, nietwaar? Een dergelijke relatie zou nooit lang standhouden, want je kunt niet terecht met je gevoelens bij degene waar je je leven mee wilt delen. Dus: er komt een eind aan de relatie. Vroeger of later heb je er genoeg van. Voel je je tekort gedaan.

Toch is het net beschreven voorbeeld DE manier waarop wij leren om te gaan met angsten van onze dieren. Negeren, of afleiden met iets leuks. Want anders beloon je de angst. Ik vind dat een ongegrond en erg kortzichtig advies. Het komt op mij over als: als je niet links moet, moet je dus rechtsaf. Alsof er geen vooruit, achteruit, naar boven en naar onder bestaan. Tussen negeren (het ene eind van de schaal) en angstgedrag belonen (het andere eind van de schaal) zitten zoveel andere mogelijkheden!

Veel van onze huisdieren zijn groepsdieren. Zij zijn van nature gewend aan een sociale leefgemeenschap waarbij rangorde een rol speelt. Hun gedrag wordt gestuurd door het gedrag van de leider van de groep. Het is dan ook natuurlijk gedrag voor een huisdier dat angstig is, om zich naar zijn leider te keren voor ‘advies’. Een leider die geen leiding geeft (in de natuurlijke, voor het dier normale en begrijpelijke gang van zaken) is geen leider.

Angst is een emotie die je adrenaline niveau per direct omhoog doet schieten. Adrenaline is een hormoon dat ervoor zorgt dat je heel snel een actie onderneemt. Deze actie is dan weer bedoeld om het adrenaline niveau te laten dalen. Er zijn een aantal acties die een individu met een verhoogd adrenaline niveau kan toepassen. In het Engels beginnen ze allemaal met een F: Fight, Flight, Freeze and Fiddle about…. In het Nederlands: vechten, vluchten, bevriezen, of iets doen wat nergens op slaat (oversprong gedrag). Uit lijfsbehoud kiest een individu dus ook een dier voor één van deze strategieën. Als de strategie voor het dier werkt, wordt hij de volgende keer sneller toegepast. Als de strategie een paar keer heeft gewerkt wordt hij zonder meer toegepast.

Voorbeeld: een hond is als de dood voor onweer. Hij voelt het al van tevoren aankomen. Hij waarschuwt zijn baas, die hem negeert. Hij probeert het nog eens, zijn baas negeert het weer. Uiteindelijk gaat hij bibberend met zijn kop onder de bocht van de wc pot zitten. Hij is helemaal verstijfd en wil er niet meer weg. Het onweer verdwijnt, de hond heeft het overleefd. Hij zal de volgende keer weer naar de wc gaan, want blijkbaar is die plaats veilig.

Ander voorbeeld: een hond is bang voor grote zwarte honden. Hij ziet hen als bedreigend en wil hen weg hebben. De baas negeert zijn angst en laat hem aan zijn lot over. Op een keer is hij in paniek (adrenaline) en kiest hij voor de strategie vechten. Hij zet een keel op van jewelste, maakt zich groot en dreigt enorm. De andere hond loopt weg. Succes! De volgende keer kiest deze hond weer voor de vecht-strategie. Na een keer of tien is deze strategie niet meer een keuzemogelijkheid voor het dier, het is DE manier om te reageren. Want hij werkt.

Stel je nog iets voor: je zit in je auto. Je rijdt op de snelweg op de linker rijbaan. Je rijdt 130 km per uur. Je hebt een vriend naast je. Hij is instructeur op een slipschool. Opeens vindt er vlak voor je neus een kettingbotsing plaats. Je schrikt je een ongeluk. Je adrenaline schiet omhoog… wat moet je doen? Remmen? Terugschakelen? Nee, er zit iemand achter je, dat gaat niet… Als op dat moment je vriend de rol van instructeur op zich neemt en je advies geeft: alarmlichten aan, pompend remmen, terugschakelen, rechterrijbaan vrij etc… dan zakt per onmiddellijk jouw adrenaline niveau. Gelukkig! Hij weet hoe het moet! Je kunt zijn aanwijzingen blindelings opvolgen, want hij heeft er verstand van.

Zó zou je met de angst van jouw dier om moeten gaan! Niet zielig doen, niet troosten. Want dat kan inderdaad tot gevolg hebben dat je dier het troosten zo prettig vindt dat het sneller en vaker angstreacties toont in hoop op troost en aandacht. Maar wel: daadkrachtig optreden, de angst serieus nemen. Okee, ik zie het: een grote zwarte engerd, een enge groene vuilnisbak. OK, dit gaan we doen: jij gaat zitten: goedzo! Aai…. En dan gaan we naar links, rechts, voor, achter etc. en vervolgens doen we blablabla…

Zoek een strategie uit die bij jou en bij je dier past. Neem je dier serieus. Als je een goede relatie met jouw dier wilt hebben moet je er ook voor hem zijn als hij jou nodig heeft. Ongeacht de trainingstechniek die je gebruikt!

Bach Bloesemremedies werken prima om angst te verminderen en je dier de moed te geven om zijn of haar gedrag aan te passen. In combinatie met een goede aanpak zal het dier weer durven reageren op zijn omgeving. Een dier dat bijvoorbeeld bang is voor harde geluiden zoals vuurwerk en onweer zal uiteindelijk niet meer bibberend wegkruipen, maar even schrikken, rondkijken, constateren dat de wereld niet is vergaan en weer tot rust komen. En dat is zoals het moet zijn.

© 1998-2008 Bianca Uittenbogaard